ایران چند بمب اتمی می تواند بسازد؟ | روایت اندیشکده آمریکایی؛ نشانه ای از قصد ایران برای قدرت هسته ای شدن | حفظ یک ابهام ؛ ابزاری برای چانه زنی سیاسی

به گزارش همشهری‌آنلاین، «موسسه خاورمیانه» (Middle East Institute) در تحلیلی با عنوان «سیاست جدید هسته‌ای ایران، مابین بازدارندگی و عمل گرایی» آورده است: تشدید تنش اخیر میان ایران و اسرائیل نگرانی‌هایی را در مورد تغییر احتمالی راهبرد تهران در حرکت به سمت ساخت سلاح هسته‌ای ایجاد کرد. ایران در اقدام تلافی جویانه در واکنش حمله اسرائیل به کنسولگری خود در دمشق، ۱۴ آوریل بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک بالستیک را به سمت اسرائیل شلیک کرد.

تحلیلگران بر این باورند ازآنجاکه اسرائیل زرادخانه هسته ای بزرگ و اعلام نشده ای دارد، این اقدام نشانه ای از قصد تهران برای تبدیل شدن به یک قدرت هسته ای است.

در بخشی از این گزارش تحت عنوان «از صبر استراتژیک تا بازدارندگی فعال» عنوان شده است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشتن ۴۲ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی را برای ساخت یک بمب لازم‌ می‌داند و طبق آخرین گزارش این نهاد ایران ۱۲۱ کیلوگرم اورانیوم با غنای فوق را در اختیار دارد که برای ساخت سه بمب کافی است. ایران تنها کشور بدون برنامه اعلام شده تسلیحات هسته ای است که در این سطح اورانیوم غنی شده را در اختیار دارد.

نویسنده گزارش ادعا کرد: این احتمال وجود دارد که در شرایط کنونی، هدف راهبردی تهران باقی ماندن در این جایگاه به عنوان کشوری در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت با تسلیحات هسته‌ای باشد. این خط مشی در راستای استراتژی کلان پیشگیرانه ایران است حال آنکه رویکرد قبلی تهران صبر استراتژیک بود.

طبق این تحلیل، ناکام ماندن برجام در کنار فعالیت‌های پنهانی اسرائیل در سال‌های اخیر موجب شده است که تهران سیاست صبر استراتژیک خود را کنار بگذارد. اقدامات چندماه اخیر ایران در منطقه، از تغییر موضع و رویکرد تهران و تمایل آن به انجام اقدامات قاطعانه تر حکایت دارد. با این حال، ایران‌ می‌داند که بودن در آستانه هسته ای شدن اهرم‌های بیشتری را در مذاکرات با ایالات متحده و دیگر دشمنان را برایش فراهم‌ می‌کند. ضمن آنکه چنین موضعی می‌تواند احتمال تنش‌زدایی منطقه‌ای را تقویت کند و روابط دوجانبه با همسایگان اصلی ایران را نیز بهبود بخشد.

تحلیلگر موسسه خاورمیانه تصریح دارد: آشکار است که مقام‌های ایرانی اعتقاد دارند دستیابی به تسلیحات هسته‌ای برای جلوگیری از حمله مستقیم اسرائیل ضروری نیست، زیرا توانایی این رژیم برای حمله گسترده به ایران بدون حمایت ایالات متحده با محدودیت‌های فراوانی روبرو است. با اینحال ایالات متحده و ایران از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نشان داده اند که تمایلی به درگیری بیشتر در منطقه ندارند و تاکنون توانسته اند تنش‌های منطقه ای را با موفقیت مدیریت کنند.

این اندیشکده با بیان اینکه دکترین دفاعی ایران مبتنی بر مفهوم بازدارندگی فعال است، به صورت تلویحی رویکرد ایران را اجرای سیاست «گزینه ژاپن» عنوان کرد و افزود: ایران از نظر موازنه خارجی، شبکه ای از شرکا و متحدان را در سراسر خاورمیانه پایه ریزی کرده است که هدف مشترک آن‌ها مقابله با هژمونی آمریکا و اسرائیل می‌باشد. سیاستگذاران ایرانی این مولفه‌های داخلی و خارجی را به‌هم پیوسته می‌دانند به نحوی که‌ می‌تواند تعادلی پایدار را برای حفظ امنیت و منافع ایران ایجاد ‌کند.

نویسنده تاکید دارد: ایران به‌عنوان کشوری که در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت با تسلیحات هسته‌ای است، ابهام استراتژیکی را در مورد توانایی‌های هسته‌ای خود را حفظ کرده است. این امر می‌تواند به عنوان یک ابزار در چانه‌زنی سیاسی استفاده شود. در حالی که جنگ غزه فرصت‌های جدیدی را برای ایران فراهم کرده است تا بر وضعیت سیال موازنه قدرت در منطقه تأثیر بگذارد، این رویکرد هسته‌ای نه تنها هزینه‌های بیشتری را بر تهران تحمیل نمی‌کند بلکه در صورت افزایش فشارهای خارجی، اهرم قابل توجهی را در اختیار ایران قرار می‌دهد تا از آن به عنوان یک ابزار بازدارنده و اهرمی برای چانه‌زنی استفاده نماید.

این گزارش در پایان از سرگیری مذاکرات دیپلماتیک با ایران بر سر برنامه هسته ای با تمرکز بر سطح هسته ای شدن در قبال تخفیف تحریم‌ها را یکی از نیازمندی‌های غرب عنوان کرده است. همچنین تشویق کشورهای همسایه، به ویژه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، برای توسعه روابط دیپلماتیک و اقتصادی سازنده با ایران را هم در این زمینه موثر می‌داند ضمن آنکه حل و فصل مناقشه اسرائیل و فلسطین را نیز گامی حیاتی در کاهش تنش و بحران شدید امنیتی منطقه ارزیابی کرده است.